Chuyển Đổi Số Ngành Môi Trường: Giải Pháp, Lợi Ích Và Nhiệm Vụ

Thời đại công nghệ 4.0 đã mang lại những cơ hội và thách thức đối với ngành môi trường. Chưa có một nghiên cứu khoa học nào về ảnh hưởng của môi trường tích cực có thể lớn hơn ảnh hưởng tiêu cực bởi chuyển đổi số gây ra. Thế nhưng, để chuyển đổi số mang tới tác động tích cực, cần có những nghiên cứu về công nghệ trong chuyển đổi số liên quan tới nhu cầu tác động môi trường. Hãy cùng CoDX tìm hiểu chủ đề chuyển đổi số ngành môi trường, các giải pháp, lợi ích và nhiệm vụ trong bài viết dưới đây.

1. Chuyển đổi số ngành môi trường là gì?

Chuyển đổi số ngành môi trường (trong tiếng Anh: Digital transformation of the environmental industry) là quá trình ứng dụng công nghệ hiện đại, cơ sở dữ liệu lớn để quản lý hiệu quả lĩnh vực môi trường như: cơ sở thông tin đất đai quốc gia; cơ sở thông tin về nền địa lý đất nước; quan trắc môi trường; sự đa dạng sinh học,… giúp khai thác bền vững tài nguyên môi trường.

2. Giải pháp giúp cho quá trình chuyển đổi số ngành môi trường bền vững

Hiện nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã và đang đặt ra 4 giải pháp quan trọng hỗ trợ quá trình chuyển đổi số ngành môi trường bền vững như sau:

• Giải pháp 1: Nghiên cứu những công nghệ mới;

• Giải pháp 2: Đánh giá những ảnh hưởng của quá trình chuyển đổi số;

• Giải pháp 3: Thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn khi chuyển đổi số;

• Giải pháp 4: Xây dựng chính sách giúp định hình quá trình chuyển đổi số.

2.1. Nghiên cứu các công nghệ trong chuyển đổi số tài nguyên và môi trường

Doanh nghiệp phải nghiên cứu để hiểu rõ về những công nghệ khi chuyển đổi số liên quan tới nhu cầu và ảnh hưởng môi trường của chúng. Cần thiết lập những phương pháp đánh giá và chỉ dẫn đánh giá chuẩn xác nhằm đánh giá ảnh hưởng của một số loại công nghệ liên quan tới chuyển đổi số môi trường; truyền thông, giáo dục nhằm nâng cao thái độ, kiến thức, năng lực của khách hàng về việc lựa chọn sản phẩm và áp dụng công nghệ tiên tiến một cách bền vững.

2.2. Đánh giá các tác động của chuyển đổi số đến ngành môi trường

Các đơn vị môi trường cần mở rộng quy mô đánh giá những ảnh hưởng của chuyển đổi số ngành môi trường (ngoài dấu chân carbon và năng lượng). Không được bỏ qua những ảnh hưởng môi trường khác, ví dụ như cạn kiệt nước, cạn kiệt tài nguyên phi sinh học, độc tính sinh thái và con người, bởi các chuỗi liên quan tới môi trường này cũng có thể quan trọng tương ứng.

2.3. Thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn khi chuyển đổi số ngành môi trường

Bên cạnh hành trình chuyển đổi số trong môi trường, Nhà nước cần thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn bằng việc khuyến khích công ty tham gia hoạch định chiến lược kinh doanh, sản xuất một cách hiệu quả, vận dụng những mô hình kinh tế sản xuất, tuần hoàn, kinh doanh gắn với bảo vệ môi trường. Quy định rõ ràng về nghĩa vụ của công ty với chất thải do công ty ấy tạo ra.

2.4. Xây dựng chính sách giúp định hình chuyển đổi số trong ngành môi trường

Giải pháp xây dựng chính sách, thể chế, luật pháp nhằm định hình kinh tế số, chuyển đổi số ngành môi trường một cách thành công, bền vững ở toàn bộ các cấp quản lý như: quốc gia thành viên, thành phố, khu vực,…

3. Lợi ích và khó khăn trong chuyển đổi số ngành môi trường

Quá trình chuyển đổi số lĩnh vực môi trường mang lại một số lợi ích vượt trội cho doanh nghiệp như sau:

• Bảo tồn, phục hồi sự đa dạng sinh học và hệ sinh thái: Những giải pháp giúp công nghệ mới theo dõi đa dạng sinh học và những dịch vụ hệ sinh thái, trực quan hoá, truyền tải thông tin sinh học. Từ đó nâng cao nhận thức của xã hội và chính sách. Chuyển đổi số giúp những mô hình kinh doanh thân thiện với môi trường, làm cho mô hình trở nên khả thi để ngăn chặn sự suy thoái đa dạng sinh học và giúp cung cấp những dịch vụ hệ sinh thái thông qua các hoạt động chia sẻ;
• Thúc đẩy lĩnh vực công nghiệp vì một nền kinh tế tuần hoàn và sạch: Những cơ hội môi trường phát sinh từ việc chuyển đổi số có thể đóng một nhiệm vụ quan trọng trong mối quan hệ cùng nền kinh tế tuần hoàn. Đặc biệt, sự tiến bộ của công nghệ giúp việc thu gom và tái chế rác thải điện tử hiệu quả hơn và tái sử dụng những vật liệu đã sử dụng;
• Hy vọng về một môi trường không còn chất độc hại khi chuyển đổi số ngành môi trường: Liên quan tới giảm ô nhiễm, những cơ hội môi trường phi năng lượng có khả năng phù hợp, quan trọng là khi xử lý vấn đề ô nhiễm không khí. Công nghệ hiện đại có đóng góp to lớn về vấn đề này là Blockchain và AI. Những công cụ dựa vào AI đã được thực hiện nhằm giám sát và dự đoán tỷ lệ ô nhiễm hay cho những phương tiện tự lái và đèn báo giao thông. Mặt khác, Blockchain được sử dụng cho phép các phần mềm dựa vào phần thưởng cho những đối tượng giảm thiểu ô nhiễm qua các phần thưởng công nghệ số.

Song song lợi ích, doanh nghiệp cũng phải đối mặt với những khó khăn khi thực hiện chuyển đổi số môi trường:

• Ảnh hưởng trực tiếp tới tài nguyên: Việc chiết xuất và khai thác những nguyên liệu thô, sản xuất những nguyên liệu vi điện tử, mạch tích hợp – các yếu tố khiến tài nguyên hóa thạch và phi sinh học dần cạn kiệt; trái đất càng nóng lên, phú dưỡng nước ngọt, nhiễm độc vào con người, chua hoá đất đai, nước ngọt nhiễm độc, nhiễm độc môi trường đất và biển;
• Ảnh hưởng trực tiếp tới sự đa dạng sinh học, sử dụng đất khi chuyển đổi số ngành môi trường: Những ảnh hưởng chính từ việc khai thác tài nguyên tự nhiên cần thiết nhằm sản xuất phần cứng, thải ra những nguyên liệu độc hại liên quan tới quá trình khai thác thành phần thô, từ quá trình tái chế, thu gom không hợp lý và xử lý chất thải thiết bị điện tử. Những ảnh hưởng môi trường của quá trình phát điện cũng bao gồm những ảnh hưởng tới đa dạng sinh học,…
• Ảnh hưởng gián tiếp và mang tính hệ thống cho môi trường: Chuyển đổi số sẽ không hiệu quả nếu không được điều chỉnh theo phương pháp giảm thiểu những ảnh hưởng xấu tới môi trường. Phải có một phương pháp tiếp cận toàn diện để hiểu đúng những ảnh hưởng và đạt được hiệu quả. Điều này không chỉ yêu cầu xem xét giai đoạn sử dụng mà còn ở giai đoạn sản xuất và cuối vòng đời,…

4. Các nhiệm vụ ưu tiên trong chuyển đổi số tài nguyên và môi trường đến năm 2025

Căn cứ vào mục 3.9 tại Chương trình “Chuyển đổi số tài nguyên và môi trường đến 2025, định hướng đến 2030”, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã đưa ra những nhiệm vụ ưu tiên khi chuyển đổi số ngành môi trường cụ thể như sau:

• Thiết lập cơ sở thông tin đất đai quốc gia phục vụ thực hiện Chính phủ điện tử, hướng tới Chính phủ số ngành môi trường;
• Thiết lập bản đồ số đất nước mở làm cơ sở phát triển những dịch vụ số phát triển kinh tế – xã hội;
• Thiết lập các hệ thống dữ liệu, cơ sở thông tin lớn ngành môi trường nhằm quản lý tổng thể, hiệu quả bao gồm: Cơ sở thông tin về nền địa lý đất nước, quan trắc môi trường và tài nguyên, đa dạng sinh học, nguồn thải, tài nguyên nước, biển và hải đảo, viễn thám, khí tượng – thuỷ văn, địa chất & khoáng sản, sự biến đổi khí hậu,…
• Thiết lập, hoàn thành cơ chế, chính sách và tổ chức thực hiện nhằm thu thập, tạo lập, quản trị tổng thể nguồn tài nguyên số về môi trường, phục vụ mục đích quản trị “môi trường phát triển” quốc gia;
• Thiết lập, thực hiện Chiến lược toàn diện tài nguyên số về môi trường tới năm 2023;
• Xây dựng, nghiên cứu và hoàn thành khung pháp lý cho quá trình thực hiện những mô hình mới về giám sát ô nhiễm môi trường, ứng phó với tình trạng nước biển dâng cao và sự biến đổi khí hậu;
• Thực hiện các giải pháp thông minh trong giám sát, quản lý, quan trắc, xử lý sự cố môi trường, quản lý nguồn thải – chất thải và cảnh báo sớm các thiên tai;
• Thu hút nguồn nhân lực, huấn luyện, phát triển đội ngũ cán bộ, công – viên chức có trình độ chuyên môn cao về công nghệ, kỹ năng chuyển đổi số; mở rộng hợp tác toàn cầu, nghiên cứu, phát triển và đổi mới sáng tạo trong chuyển đổi số ngành môi trường.

Có thể nói, ngành Tài nguyên và Môi trường đã rất tích cực đẩy mạnh chuyển đổi số, nâng cao hiệu quả khi quản lý, khai thác bền vững nguồn tài nguyên tự nhiên, bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học, đối phó với biến đổi khí hậu bằng những giải pháp thiết thực. Qua đó, giúp xây dựng nền kinh tế xanh và thân thiện với môi trường. Hy vọng bài viết trên với chủ đề chuyển đổi số ngành môi trường sẽ hữu ích đối với bạn đọc. Theo dõi CoDX để cập nhật nhiều thông tin chuyển đổi số nhanh nhất nhé!

THÔNG TIN LIÊN HỆ:
Công ty TNHH Hợp Tác Chuyển đổi số CoDX

• Hotline: 1900 25 25 81 – Số điện thoại: 0968 61 23 50
• Email: [email protected] | Website: https://www.codx.vn
• Trang Tin tức – Kiến thức Quản trị: https://businesswiki.codx.vn
• Địa chỉ văn phòng: Toà nhà QTSC R&D Labs 1, Lô 45 đường số 14, Công viên Phần mềm Quang Trung, P. Tân Chánh Hiệp, Q.12, Tp. Hồ Chí Minh