Chiến lược đại dương xanh là gì? ĐẶC ĐIỂM và NGUYÊN TẮC quan trọng

Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, các doanh nghiệp ngày càng cạnh tranh nhau để tìm kiếm cơ hội mới. Sử dụng chiến lược kinh doanh hiệu quả giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu tăng trưởng nhanh hơn. Trong đó, “Đại dương xanh” đang được nhiều công ty lựa chọn và ưu tiên. Vậy chiến lược đại dương xanh là gì? Đặc điểm, nguyên tắc và công cụ xây dựng như thế nào? Hãy cùng CoDX tìm hiểu ngay dưới bài viết sau!

1. Chiến lược đại dương xanh là gì?

Chiến lược đại dương xanh được xem là chiến lược phát triển và mở rộng thị trường không có hoặc ít đối thủ cạnh tranh. Các công ty áp dụng chiến lược này cần tìm và mở rộng sang một thị trường mới, nơi không có công ty nào khác theo đuổi hoặc nơi có ít sự cạnh tranh.

Ý nghĩa của cụm từ “đại dương xanh” là những khoảng trống thị trường chưa được khai thác với tiềm năng to lớn. Ở những lĩnh vực này, sự cạnh tranh không gay gắt do luật chơi chưa được thiết lập.

Khái niệm đại dương xanh lần đầu tiên ra đời vào năm 2004 bởi hai nhà kinh tế nổi tiếng W. Chan Kim và Renée Mauborgne. Nó rút ra từ nghiên cứu về hơn 150 doanh nghiệp trong 30 lĩnh vực trong hơn 100 năm qua. 

2. Đặc điểm và lợi ích của chiến lược đại dương xanh 

Các đặc điểm cơ bản “Đại dương xanh” bao gồm:

• Không có cạnh tranh từ các thị trường hiện có, chiến lược này tạo ra các thị trường không có cạnh tranh.
• Không cạnh tranh với đối thủ mà khiến sự cạnh tranh không cần thiết hoặc biến mất.
• Chiến lược này không tập trung vào việc phát triển các yêu cầu hiện có mà nó tạo ra và đạt được các yêu cầu mới.
• Thay vì cố gắng cân bằng giữa giá trị/chi phí, “Đại dương xanh” chuyển sang phá vỡ sự cân bằng giữa giá trị và chi phí.
• Nó không đặt toàn bộ hoạt động của công ty vào việc theo đuổi sự khác biệt hóa hoặc theo đuổi chi phí thấp. 
• “Đại dương xanh” đặt toàn bộ hoạt động của công ty theo một hướng: Theo đuổi sự khác biệt hóa kết hợp với theo đuổi chi phí thấp.

Các lợi ích tuyệt vời mà chiến lược đại dương xanh mang lại cho các doanh nghiệp như sau:

• “Đại dương xanh” mang đến định hướng và chiến lược phát triển rõ ràng nhất cho hoạt động kinh doanh của mọi doanh nghiệp. Trong thời đại kinh tế thị trường, “đại dương xanh” mở ra cho doanh nghiệp cơ hội tồn tại và chống lại các đối thủ cạnh tranh. 
• “Đại dương xanh” là sự chuyển đổi tạo ra giá trị cho doanh nghiệp và khách hàng mục tiêu bằng cách mở ra những thị trường mới chưa có đối thủ cạnh tranh.

3. Nguyên tắc của chiến lược đại dương xanh trong kinh doanh

Khi áp dụng “Đại dương xanh”, doanh nghiệp cần lưu ý 6 nguyên tắc sau:

3.1. Nguyên tắc 1: Vẽ lại ranh giới thị trường

Tức là khi áp dụng chiến lược đại dương xanh, công ty phải tìm cách xác lập lại ranh giới thị trường và đặt mình vào khu vực đại dương xanh – khu vực thị trường chưa có nhiều đối thủ khai thác.

Xác định đúng đại dương xanh không dễ. Doanh nghiệp không thể trông chờ vào trực giác hay may rủi mà phải có chiến lược rõ ràng như sau:

• Nổi bật so với nhóm công ty cùng ngành.
• Chia doanh nghiệp thành các nhóm gồm các bộ phận khác nhau và vươn lên dẫn đầu trong các nhóm này.
• Tập trung vào một nhóm người mua cụ thể.
• Xác định phạm vi của các sản phẩm hoặc dịch vụ tương tự.
• Định hướng chức năng của toàn ngành, lĩnh vực.
• Các mối đe dọa cạnh tranh cũng phải được ghi nhớ trong quá trình phát triển chiến lược.

3.2. Nguyên tắc 2: Tập trung vào bức tranh toàn cảnh

Đừng chỉ tập trung vào dữ liệu dạng bảng và rời rạc, bạn nên có cái nhìn tổng quan để có định hướng rõ ràng hơn về chiến lược thoát khỏi các khu vực cạnh tranh. 

Đây cũng là một trong những nguyên tắc cơ bản của chiến lược đại dương xanh. Tuân thủ nguyên tắc này giúp nhà đầu tư giảm thiểu nhiều rủi ro và tiết kiệm thời gian thực hiện.

Để vẽ nên bức tranh toàn cảnh, các nhà quản lý phải sử dụng các yếu tố sau:

• Xác định rõ những yếu tố hiện có và những yếu tố có thể khai thác trong tương lai.
• Xem xét các chiến lược của đối thủ cạnh tranh hiện tại và tiềm năng. Xác định rõ các chiến thuật mà họ sử dụng để tạo ra sự cạnh tranh.
• Thể hiện giá trị doanh nghiệp
• Tìm ra Điểm mạnh, Điểm yếu, Cơ hội và Thách thức (thông qua SWOT) trên thị trường để định vị trong tương lai.

3.3. Nguyên tắc 3: Chiến lược đại dương xanh cần nằm ngoài nhu cầu tồn tại

Vượt ra ngoài nhu cầu tồn tại là đi ngược lại các nguyên tắc của quy trình kinh doanh truyền thống. Do đó, doanh nghiệp sẽ không còn tập trung vào khách hàng mục tiêu nữa mà tập trung vào những người chưa mua. 

Vì vậy, các công ty không buộc phải thâm nhập vào thị trường hiện tại mà phải mở rộng thị trường và giảm cạnh tranh bằng cách rời khỏi khu vực đại dương đỏ và chuyển sang khu vực đại dương xanh.

Một số đối tượng không phải là khách hàng mà thương nhân cần lưu ý có thể kể đến như:

• Nhóm có nhu cầu sử dụng sản phẩm của bạn, nhưng đang chờ đợi một sản phẩm tốt hơn để từ bỏ thị trường hiện tại.
• Cơ sở khách hàng từ chối sử dụng sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn.
• Cơ sở khách hàng chưa được khai thác có nghĩa là họ không có ý định mua sản phẩm hoặc dịch vụ mà bạn cung cấp.

3.4. Nguyên tắc 4: Chiến lược đại dương xanh cần phải thực hiện theo đúng thứ tự

Để áp dụng “Đại dương xanh” hiệu quả, bạn phải tuân theo trình tự tiêu chuẩn sau:

• Tìm hiểu giá trị của sản phẩm: Doanh nghiệp phải trả lời được các câu hỏi sau: Sản phẩm mang lại giá trị gì cho khách hàng? Điều gì làm cho sản phẩm này khác biệt với những sản phẩm khác trên thị trường? Sản phẩm có đáp ứng được nhu cầu của khách hàng không?
• Xác định mức giá hợp lý: Chất lượng sản phẩm có tương xứng với mức giá mà thương nhân đưa ra? Giá này dành cho ai? Khả năng chi trả của khách hàng đối với sản phẩm?
• Xác định mức chi phí hợp lý: Mức chi phí đó có giúp doanh nghiệp kinh doanh có lãi hay không?
• Lường trước các rào cản và rủi ro trong chiến lược đại dương xanh: Rào cản và rủi ro khi thực hiện ý tưởng của bạn? Ý tưởng để loại bỏ chướng ngại vật, rủi ro và về đích?

3.5. Nguyên tắc 5: Vượt qua các rào cản về vấn đề tổ chức

Một số trở ngại về tổ chức mà các nhà quản lý thường gặp phải là:

• Rào cản nhận thức: Doanh nghiệp phải có giải pháp nâng cao nhận thức của nhân viên. Điều này có nghĩa là làm cho nhân viên thấy cần phải thay đổi. Cần phải hiểu rằng nếu một công ty muốn có sự tăng trưởng ổn định lâu dài trong tương lai thì công ty đó phải chuyển từ đại dương đỏ sang đại dương xanh.
• Nguồn lực hạn chế cũng là một trở ngại lớn đối với doanh nghiệp. Bởi vì thay đổi đòi hỏi nhiều nguồn lực hơn.
• Tạo động lực cho những nhân viên chủ chốt tăng tốc cũng là một vấn đề nan giải. Thúc đẩy nhân viên tăng tốc cần một quá trình, nhưng yêu cầu về thời hạn thực hiện chiến lược đại dương xanh không cho phép nhiều thời gian như vậy.
• Điều hòa mối quan hệ giữa các nhóm quyền lực trong doanh nghiệp.

Khó khăn, vướng mắc chắc chắn là vấn đề mà doanh nghiệp phải đối mặt. Nhưng vượt qua những trở ngại này có nghĩa là bạn đang tiến một bước gần hơn đến thành công.

3.6. Nguyên tắc 6: Thực hiện các kế hoạch xây dựng chiến lược đại dương xanh

Việc thực hiện chiến lược hợp lý sẽ quyết định kết quả của “Đại dương xanh”. Khi thực hiện nguyên tắc này, các công ty phải chú ý đến 3 yếu tố sau:

• Tính phù hợp: Chiến lược thương hiệu phải được thực hiện bởi tất cả nhân viên trong doanh nghiệp. Tất cả phải cam kết cao độ và phối hợp chặt chẽ với nhau để đưa ra các quyết định chiến lược;
• Giải thích: Mọi quyết định đưa ra phải được giải thích rõ ràng và thuyết phục.
• Kỳ vọng: Xác định mức độ kỳ vọng của nhà quản lý đối với nhân viên của mình.

4. Các công cụ xây dựng “Đại dương xanh” trong doanh nghiệp

Để xây dựng chiến lược đại dương xanh, doanh nghiệp có thể sử dụng các công cụ sau:

4.1. Công cụ sơ đồ chiến lược – Strategic Canvas

Việc xây dựng bản đồ chiến lược là một hỗ trợ quan trọng cho việc thực hiện “Đại dương xanh”. Một bản đồ chiến lược sẽ đóng vai trò như một khuôn khổ hành động để doanh nghiệp không đi chệch khỏi quỹ đạo của nó.

Ngoài ra, nhìn vào bản đồ chiến lược, bạn có thể nắm bắt được tình trạng hiện tại của thị trường. Đồng thời, bạn cũng có thể xác định những lĩnh vực mà đối thủ đang đầu tư, điều mấu chốt tạo ra sự cạnh tranh và cách khách hàng cảm nhận về sản phẩm.

Bản đồ chiến lược sẽ được xây dựng với các trục dọc và trục ngang. Trong đó:

• Trục tung thể hiện giá trị mà doanh nghiệp mang lại cho khách hàng
• Trục hoành sẽ đánh giá năng lực cạnh tranh của một lĩnh vực nào đó.

Ví dụ về chiến lược đại dương xanh khi nhìn vào bản đồ chiến lược: 

• Nếu trong đồ thị có một đường giá trị cong, không bị đồng dạng nghĩa là doanh nghiệp đang tiến vào khu vực đại dương xanh. 
• Ngược lại, nếu đồng dạng một đường giá trị trong bản đồ thì doanh nghiệp vẫn chìm sâu trong Biển Đỏ.

4.2. Công cụ khung 4 hành động – The Four Forces Frame

Sau khi định vị tình hình kinh doanh qua bức tranh chiến lược, doanh nghiệp cần vẽ lại đường giá trị doanh nghiệp để đáp ứng mục tiêu khác biệt hóa và chi phí thấp.

Cần giảm bớt những yếu tố không quan trọng lắm và tăng những yếu tố mang lại giá trị cao cho khách hàng. Đối với điều này, bốn câu hỏi tạo nên khung 4 hành động phải được trả lời:

• Những gì cần phải được đưa xuống dưới mức so với ngành?
• Những yếu tố nào trước đây là cần thiết nhưng bây giờ cần phải loại bỏ?
• Điều gì nên/cần vượt ra ngoài tiêu chuẩn ngành?
• Những yếu tố nào chưa từng tồn tại trong ngành và nên được thêm vào?

Hai câu trên giúp cắt giảm chi phí hiệu quả hơn đối thủ. Nguồn lực dư thừa ở 2 yếu tố đầu được sử dụng cho các yếu tố quan trọng khác của 2 yếu tố sau, mang lại hiệu quả và lợi ích cao hơn cho khách hàng.

4.3. Công cụ mô hình mạng trong chiến lược đại dương xanh

Đây là một tiện ích bổ sung cho công cụ khung 4 hành động. Doanh nghiệp trả lời được 4 câu hỏi trên sẽ điền các câu trả lời vào mô hình mạng, bao gồm:

• Loại bỏ
• Giảm bớt
• Gia tăng
• Sự hình thành

Từ đó, doanh nghiệp có thể xác định cụ thể cách thức phát triển “Đại dương xanh”. Cả 4 ô đều quan trọng như nhau, vì vậy đừng chỉ tập trung vào một ô cụ thể.

5. Một số vấn đề liên quan đến chiến lược

5.1. Ví dụ về chiến lược đại dương xanh thành công nhất hiện nay 

• Ví dụ về chiến lược đối với thương hiệu Canon 

Đối với Canon (Nhà sản xuất máy photocopy, máy in, sản phẩm hình ảnh, sản phẩm quang học,…), phong trào đại dương xanh thể hiện ở sự tiên phong trong ngành máy photocopy để bàn. 

Các nhà sản xuất máy photocopy truyền thống đang nhắm mục tiêu đến các nhà quản lý trong bộ phận mua thiết bị văn phòng. Hoặc những người không muốn sử dụng máy quá lớn, mà vẫn bền bỉ và mang lại năng suất cao.

Từ đó máy photocopy để bàn được ra đời và sử dụng phổ biến cho đến tận ngày nay. Canon đã tạo ra một thị trường mới mẻ cho ngành công nghệ và hướng sự chú ý của người tiêu dùng đến với một sản phẩm mà trước đây phân khúc này đã bị bỏ qua.

• Ví dụ về chiến lược đại dương xanh đối với thương hiệu Itunes

Ra đời từ sự phổ biến của việc chia sẻ tệp nhạc bất hợp pháp, Apple đã tận dụng xu hướng này để tạo iTunes vào năm 2003 với danh sách phát được cá nhân hóa và chiến lược định giá hợp lý. 

Bên cạnh đó, iTunes đã loại bỏ sự thất vọng của khách hàng bằng cách cho phép khách hàng mua từng bài hát thay vì toàn bộ đĩa CD.

Đồng thời, Apple cũng bảo vệ các hãng thu âm bằng cách bảo vệ bản quyền mà không gây bất tiện cho người dùng. Đến nay, iTunes ước tính chiếm hơn 60% thị trường tải nhạc số toàn cầu.

5.2. Phân biệt chiến lược đại dương xanh và chiến lược đại dương đỏ 

Đó là tất cả những gì cần biết về chiến lược đại dương xanh cũng như các nguyên tắc và công cụ để phát triển một chiến lược hiệu quả. Đây được coi là chiến lược sống còn giúp doanh nghiệp định vị và tồn tại trên thị trường. Nếu áp dụng hiệu quả, doanh nghiệp sẽ tạo ra thị trường độc quyền và thu lợi nhuận từ đó. Hãy tìm hiểu thêm nhiều bài viết liên quan tại trang thông tin của Công ty chuyển đổi số CoDX nhé!

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Công ty TNHH chuyển đổi số CoDX

• Địa chỉ văn phòng: Toà nhà QTSC R&D Labs 1, Lô 45 đường số 14, Công viên Phần mềm Quang Trung, P. Tân Chánh Hiệp, Q.12, Tp. Hồ Chí Minh
• Số điện thoại: 0968 61 23 50
• Hotline: 1900282581
• Email: [email protected]
• Website: https://www.codx.vn
• Trang tin tức doanh nghiệp: https://businesswiki.codx.vn