Phong cách lãnh đạo tự do là gì? Ưu nhược điểm & Ví dụ cụ thể từ nhà lãnh đạo nổi tiếng

Phong cách lãnh đạo tự do là một trong những phong cách lãnh đạo được đa số các nhân sự yêu thích và mong muốn “sếp” áp dụng trong hoạt động quản trị vận hành doanh nghiệp.

Cùng CoDX tìm hiểu chi tiết về đặc điểm, ưu nhược điểm cũng như 1 số ví dụ cụ thể được các nhà lãnh đạo nổi tiếng áp dụng trên thực tế trong bài viết này.

Bạn đang đọc bài viết trên trang tin quản trị của CoDX – Nền tảng chuyển đổi số doanh nghiệp toàn diện

Cùng chủ đề:

Ưu nhược điểm của phong cách lãnh đạo dân chủ
Phong cách lãnh đạo độc đoán chuyên quyền

1. Khái niệm phong cách lãnh đạo tự do là gì?

Phong cách lãnh đạo tự do, còn được biết đến với thuật ngữ tiếng Pháp là “Laissez-faire leadership,” là một phương pháp quản lý trong đó người lãnh đạo trao quyền tự quyết tối đa cho nhân viên.

Thuật ngữ “laissez-faire” dịch ra tiếng Việt có nghĩa là “hãy để họ làm” hay “tự do hành động,” thể hiện triết lý của phong cách lãnh đạo này là cho phép nhân viên tự quản lý và ra quyết định mà không có sự can thiệp chặt chẽ từ cấp trên.

2. Đặc điểm của phong cách lãnh đạo tự do

Phong cách lãnh đạo tự do có những đặc điểm riêng biệt làm nên sự khác biệt so với các phong cách lãnh đạo khác.

Dưới đây là những đặc điểm chính của phong cách lãnh đạo này:

Nhân viên có quyền tự quyết cao

Lãnh đạo ít can thiệp sâu vào công việc

Chú trọng kết quả hơn là quá trình

Tạo ra môi trường làm việc sáng tạo và linh hoạt

2.1 Nhân viên có quyền tự quyết cao

Nhân viên được lãnh đạo tin tưởng trao quyền tự quyết, đưa ra các phương pháp, cách thức làm việc để đạt được mục tiêu đề ra.

nhân viên được khuyến khích tự lập trong công việc hàng ngày, từ việc ra quyết định cho đến giải quyết các vấn đề phát sinh. Phong cách lãnh đạo này giúp phát triển kỹ năng quản lý, ra quyết định của nhân viên, nâng cao tính tự chủ và trách nhiệm cá nhân đối với công việc.

Đặc điểm của phong cách lãnh đạo tự do — Nhân viên có quyền tự quyết cao

2.2 Lãnh đạo ít can thiệp sâu vào công việc

Người lãnh đạo theo phong cách tự do thường giữ vai trò quan sát hơn là can thiệp trực tiếp vào các hoạt động của nhân viên. Họ chỉ can thiệp khi thật sự cần thiết, chẳng hạn như khi có khủng hoảng hoặc khi cần đưa ra các quyết định chiến lược quan trọng.

Thay vì giám sát chặt chẽ, lãnh đạo đưa ra các định hướng chung, hỗ trợ khi nhân viên cần. Điều này giúp tạo ra một môi trường làm việc thoải mái, ít áp lực hơn cho nhân viên.

2.3 Chú trọng kết quả hơn là quá trình

Người lãnh đạo tự do đánh giá hiệu quả làm việc của nhân viên dựa trên kết quả cuối cùng thay vì quá trình làm việc.

Bằng cách tập trung vào kết quả, phong cách lãnh đạo này khuyến khích nhân viên nghĩ ra những ý tưởng mới, thử nghiệm các cách tiếp cận khác nhau mà không sợ bị phê phán nếu không thành công.

2.4 Tạo ra môi trường làm việc sáng tạo và linh hoạt

Vì được khuyến khích sự đổi mới, sáng tạo trong công việc, nhân viên cảm thấy thoải mái thử nghiệm những ý tưởng mới mà không bị ràng buộc bởi các quy tắc cứng nhắc, linh hoạt trong cách làm việc, từ việc lựa chọn giờ làm việc đến cách tiếp cận công việc.

Môi trường làm việc tự do hiệu quả để phát triển kỹ năng chuyên môn của nhân viên vì họ có cơ hội học hỏi, tư duy kỹ năng mới, từ đó nâng cao năng lực làm việc.

3. Ưu và nhược điểm của phong cách lãnh đạo tự do

3.1 Ưu điểm

Gia tăng tinh thần trách nhiệm trong công việc cho nhân viên: Khi người lãnh đạo trao quyền tự quyết cho nhân viên, họ cảm thấy được tin tưởng, có trách nhiệm hơn với công việc đảm nhận. Sự tin tưởng này giúp nhân viên tự tin hơn, chủ động hơn trong việc đưa ra quyết định, giải quyết vấn đề.
Giúp nhân viên phát triển kỹ năng công việc hiệu quả: Việc phải tự chịu trách nhiệm giúp nhân viên phát triển nhanh chóng các kỹ năng quan trọng như quản lý thời gian, ra quyết định, giải quyết vấn đề, …. Những kỹ năng này không chỉ giúp họ hoàn thành công việc hiện tại mà còn chuẩn bị cho các vị trí cao hơn trong tương lai.
Tạo môi trường thoải mái giúp nhân viên giảm căng thẳng, áp lực: Nhân viên không bị áp lực từ sự giám sát chặt chẽ của cấp trên, từ đó có thể làm việc một cách tự nhiên. quyền tự do lựa chọn cách thức làm việc giúp họ cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân, giảm thiểu căng thẳng , gia tăng sự hài lòng trong công việc.
Phát triển khả năng lãnh đạo ở các cấp dưới: Những kinh nghiệm, kỹ năng thu được từ việc tự quản lý, ra quyết định sẽ giúp nhân viên sẵn sàng đảm nhận các vị trí lãnh đạo cao hơn trong tương lai. Phong cách lãnh đạo tự do giúp tạo ra một đội ngũ kế thừa có năng lực, đóng góp vào sự phát triển bền vững của tổ chức.

3.2 Nhược điểm

Mặc dù phong cách lãnh đạo tự do (Laissez-faire leadership) có nhiều lợi ích, nhưng nó cũng đi kèm với những hạn chế và thách thức nhất định. Dưới đây là một số hạn chế và thách thức chính của phong cách lãnh đạo này:

Nhân viên dễ đi sai hướng do lãnh đạo không can thiệp vào công việc, nhân viên có thể không biết mục tiêu cụ thể hoặc chiến lược dài hạn của tổ chức, dẫn đến việc làm việc không hiệu quả hoặc đi sai hướng.
Khó kiểm soát chất lượng công việc: Khi nhân viên được tự do quyết định mọi việc, người lãnh đạo có thể gặp khó khăn trong việc kiểm soát chất lượng công việc. Điều này đặc biệt quan trọng trong những ngành đòi hỏi độ chính xác và tiêu chuẩn cao.
Nhân viên dễ rơi vào tình trạng lười biếng: Do không có sự kiểm soát từ cấp trên, cấp dưới có thể trở nên lười biếng hoặc thiếu trách nhiệm. Họ có thể trì hoãn công việc hoặc không hoàn thành nhiệm vụ đúng hạn vì không cảm thấy áp lực hoặc trách nhiệm.
Quản lý có thể gặp khó khăn trong việc lập kế hoạch, quản lý tiến độ: Mỗi nhân viên có thể có phương pháp làm việc riêng, dẫn đến sự không đồng nhất trong quy trình làm việc. Điều này có thể gây ra sự lộn xộn, khó khăn trong việc phối hợp giữa các thành viên trong đội, lãnh đạo khó quản lý được công việc.
Nhân viên khó gắn kết với nhau: Khi nhân viên làm việc một cách độc lập, không có sự can thiệp từ người lãnh đạo, có thể dẫn đến tình trạng thiếu giao tiếp, không có sự phối hợp có thể làm giảm hiệu quả làm việc nhóm. Một đội ngũ làm việc tự do mà không có sự kết nối chặt chẽ có thể dẫn đến mất đi tính thống nhất và sự đoàn kết.

4. Phương pháp lãnh đạo tự do nên áp dụng trong trường hợp nào?

Phong cách lãnh đạo tự do không phù hợp với mọi tình huống hay môi trường làm việc, nhưng nó có thể phát huy hiệu quả tối đa trong các trường hợp dưới đây:

4.1 Ứng dụng trong lĩnh vực có tính sáng tạo, cần sự đổi mới

Trong các lĩnh vực như công nghệ, thiết kế, nghệ thuật, quảng cáo, nghiên cứu phát triển, sự sáng tạo là yếu tố then chốt. Phong cách lãnh đạo tự do khuyến khích nhân viên tư duy tự do, thử nghiệm những ý tưởng mới đột phá để thúc đẩy sự phát triển của sản phẩm, dịch vụ mới.

Trong các ngành này, khả năng thích ứng nhanh chóng, linh hoạt với thay đổi là rất quan trọng. Lãnh đạo tự do cho phép nhân viên linh hoạt trong việc thay đổi hướng đi, điều chỉnh phương pháp làm việc để phù hợp với tình hình mới.

4.2 Môi trường làm việc có tính chất dự án hoặc công việc độc lập

Trong môi trường làm việc theo dự án, đặc biệt là các dự nghiên cứu, phong cách lãnh đạo tự do có thể giúp nhân viên tự do sáng tạo, linh hoạt trong việc tìm kiếm giải pháp. Nhân viên có thể tự quản lý thời gian, nguồn lực để hoàn thành dự án hiệu quả.

Đối với những công việc đòi hỏi sự độc lập cao, chẳng hạn như tư vấn, nghiên cứu khoa học, viết lách, hoặc phát triển phần mềm, phong cách tự do cho phép nhân viên tự do quyết định cách thức, thời gian làm việc giúp tối ưu hóa năng suất công việc.

4.3 Đội ngũ nhân viên có kỹ năng chuyên môn, tự lập cao

Phong cách lãnh đạo tự do đặc biệt hiệu quả khi làm việc với đội ngũ nhân viên có kỹ năng, kinh nghiệm chuyên môn cao, vì những nhân viên này có khả năng tự quản lý, đưa ra quyết định chính xác mà không cần sự giám sát chặt chẽ từ cấp trên.

Những nhân viên tự lập, có trách nhiệm sẽ phát huy tối đa khả năng của mình trong môi trường tự do. Họ có thể chủ động trong công việc, tự giải quyết các vấn đề phát sinh và tự chịu trách nhiệm về kết quả công việc của mình.

5. Các nhà lãnh đạo nổi tiếng với phong cách lãnh đạo tự do

Phong cách lãnh đạo tự do đã được nhiều nhà lãnh đạo nổi tiếng áp dụng thành công, góp phần vào sự phát triển thành công vượt bậc của các doanh nghiệp hàng đầu thế giới. Dưới đây là một số ví dụ tiêu biểu:

5.1 Steve Jobs và phong cách lãnh đạo tại Apple

Steve Jobs, nhà sáng lập, cựu CEO của Apple, là một trong những người tiên phong trong việc áp dụng phong cách lãnh đạo tự do. Jobs thường giao quyền tự chủ cho các nhóm phát triển sản phẩm, đặc biệt là trong quá trình tạo ra các sản phẩm mang tính đột phá như iPhone, iPad, MacBook. Ông tin tưởng vào khả năng của các nhóm làm việc, cho phép họ tự do đưa ra quyết định về thiết kế, tính năng kỹ thuật, miễn là đạt được kết quả cuối cùng mong muốn.

Các nhà lãnh đạo nổi tiếng với phong cách lãnh đạo tự do — Steve Jobs và phong cách lãnh đạo tại Apple

Kết quả: Apple trở thành một trong những công ty công nghệ sáng tạo, thành công nhất thế giới. Các sản phẩm của Apple không chỉ mang tính đột phá mà còn tạo ra xu hướng mới trong ngành công nghệ, thay đổi cách sống của hàng triệu người trên toàn cầu.

5.2 Richard Branson và sự tự do trong quản lý tại Virgin Group

Richard Branson, nhà sáng lập của Virgin Group, nổi tiếng với phong cách lãnh đạo tự do linh hoạt. Branson luôn khuyến khích các nhân viên thử nghiệm các ý tưởng mới, chấp nhận rủi ro. Ông tin rằng sự sáng tạo, đổi mới chỉ có thể phát triển trong một môi trường làm việc tự do, thoải mái.

Branson thường giao quyền tự chủ cho các nhà quản lý của mình, cho phép họ điều hành các công ty con của Virgin Group theo cách riêng. Ông tin rằng mỗi người đều có khả năng đưa ra các quyết định đúng đắn nếu được trao quyền.

Kết quả: Phong cách lãnh đạo tự do của Branson đã giúp Virgin Group phát triển thành một tập đoàn đa ngành thành công, hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác nhau từ hàng không, du lịch, đến âm nhạc và truyền thông.

5.3 Google và môi trường làm việc sáng tạo, linh hoạt

Google nổi tiếng với môi trường làm việc sáng tạo, nơi các nhân viên được khuyến khích thử nghiệm các ý tưởng mới mà không lo sợ thất bại. Google áp dụng chính sách “20% thời gian” cho phép nhân viên dành 20% thời gian làm việc của mình để theo đuổi các dự án cá nhân mà họ đam mê. Chính sách này đã dẫn đến sự ra đời của nhiều sản phẩm thành công như Gmail, Google News.

Cho phép nhân viên tự do lựa chọn hình thức, thời gian làm việc phù hợp. Nhân viên có thể làm việc từ xa hoặc chọn giờ làm việc linh hoạt để cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân. Môi trường làm việc tại Google được thiết kế để khuyến khích sự giao tiếp, hợp tác với nhiều khu vực có không gian mở sáng tạo.

Kết quả: Google đã thu hút, giữ chân những tài năng hàng đầu trong ngành công nghệ. Các sản phẩm/dịch vụ của Google không chỉ mang tính đột phá mà còn dẫn đầu trong nhiều lĩnh vực, từ tìm kiếm trực tuyến đến trí tuệ nhân tạo.

Những ví dụ trên cho thấy lãnh đạo tự do có thể mang lại nhiều lợi ích nếu được áp dụng đúng cách trong những hoàn cảnh phù hợp.

Có thể nói, phong cách lãnh đạo tự do rất phù hợp đối với các doanh nghiệp có văn hóa sáng tạo; Nơi khuyến khích nhân viên tự do ứng dụng những ý tưởng mới, chú trọng sự phát triển kỹ năng cho nhân viên. Hy vọng những thông tin trong bài giúp bạn nắm rõ được phong cách lãnh đạo tự do này và áp dụng linh hoạt vào hoạt động quản trị của doanh nghiệp.

THÔNG TIN LIÊN HỆ: